Op 8-jarige leeftijd is bij paralympisch kampioen Tristan Bangma de aandoening Opticus Atrofie geconstateerd. Hierdoor zijn zijn oogzenuwen aangetast. Hierdoor worden waargenomen beelden door het oog niet snel en goed genoeg doorgegeven naar zijn hersenen. Toen ze het ontdekten had Tristan nog een gezichtsvermogen van 25%, dit is verslechterd naar 1%. Zijn visuele beperking heeft een grote impact op zijn leven gehad maar heeft hem ook gevormd tot wie hij is.
Ik ga met hem in gesprek over ondernemen en topsport en de manier waarop hij zijn stip aan de horizon heeft bereikt.
Het gesprek is te beluisteren via mijn flow podcastkanaal op Spotify, ITunes of Soundcloud, te bekijken op mijn YouTube kanaal of lees verder voor de geschreven versie. Deze geschreven versie is minder uitgebreid dan de versie via mijn andere kanalen.
Ondernemen en topsport met Tristan Bangma
Waar krijg jij energie van?
Ik krijg energie van sport. Sport is emotie. Winnen is prachtig, dan ben ik ontzettend blij. Maar bij winnen horen teleurstellingen. Als het even niet wil of als het tegenzit. Op dat moment baal ik daar ontzettend van maar die twee uitersten zijn mooi. Bij winnen denk ik terug aan de teleurstellingen. Het zit vaker tegen dan mee.
Kun jij vaak met een goed gevoel kijken naar teleurstellingen?
Achteraf wel. In Tokio hebben we goud behaald, dat was een mooie prestatie. Nu kijk ik terug op de weg daar naartoe. Dat maakt het verhaal. De medaille is maar een medaille terwijl het gaat over de weg er naartoe.
We hebben veel meegemaakt, ook mindere dingen. Als ik er op terug kijk lach ik er om en is het mooi dat bepaalde dingen zijn gebeurd. Op het moment zelf niet.
Mijn jongensdroom is uitgekomen. Ik wilde altijd topsporter worden. Dat bleek niet mogelijk met mijn visuele beperking. Toch heb ik gezocht naar een oplossing en die is er gekomen in tandemtijden. Hiermee doe ik welke dag wat ik het allerleukste vindt.
Ik heb altijd ontdekt dat er ook heel veel wel mogelijk is met een handicap. Dat is mijn kracht. Ik kijk wat ik van mijn beperking leer en wat ik juist wel kan doen. Misschien niet altijd op de normale manier maar wel op een andere manier.
Door in mogelijkheden en oplossingen te denken kun je alles.
Ik heb veel moeite gehad met het accepteren van mijn bepekring. Zijn er nog dingen die ik wel kan? Van mijn vader heb ik het wielervirus gekregen. Op de mountainbike lukte helaas niet meer. Samen hebben we naar een oplossing gezocht en is de tandemfiets gekomen. We hebben mooie tochten gefietst maar ik wilde meer. In 2012 zag ik de paralympische spelen op telvisie, vanaf toen is het balletje gaan rollen. Via de paralympische talenten dag ben ik terecht gekomen in het topsport.
Hoe heb jij je beperking geaccepteerd?
Dat was een moeilijke periode. Vooral toen mijn zicht heel slecht werd en zichtbaar werd door het gebruik van hulpmiddelen. Ik was anders dan anderen, daar had ik moeite mee waardoor ik wel in de put belande. Door gesprekken met een ambulante begeleider, leraren, ouders en een psycholoog kreeg ik weer lichtpuntjes en kwam ik langzaam weer uit de put.
Door het wielrennen zag ik weer kansen. Het ging steeds een beetje beter met me en hierdoor ging ik ook zien wat er allemaal wel mogelijk was. Sport heeft een hele belangrijke rol gespeeld in de acceptatie. Dit in combinatie met de juiste mensen om me heen is dit super waardevol geweest.
Heeft deze donkere periode je sterker gemaakt?
Absoluut. Op dat moment was het verschrikkelijk. Toch heeft het me gevormd als mens. Ik ben er snel volwassen door geworden. Ik had op jonge leeftijd al veel meegemaakt waardoor ik me snel ontwikkelde en snel zelfstandig was. Dat heeft me geholpen om op jonge leeftijd al hoog te kunnen presteren.
Ik heb mijn keynote en geef prestaties bij bedrijven en organisaties. Het verhaal over de sport, het dal en welke lessen ik hieruit heb gehaald vertel ik dan. Ik heb het meegemaakt en gun dit niemand anders. Dat is ook de reden dat ik het deel.
Wat voor lessen deel je?
- Ik ben veel gepest en merkte al vrij snel dat pestgedrag meer brengt dan je denkt. Soms kan een kleine opmerking al veel invloed hebben. Als er nu opmerkingen naar mijn hoofd worden geslingerd kan ik me er bij neerleggen. Er zijn genoeg mensen die zich hier heel naar over voelen en mee naar huis nemen. Dat mag niet gebeuren.
- Onderschat nooit je innerlijke krachten. Het is heel goed om hier bij stil te staan.
- Er zijn bij donkere tijden altijd lichtpuntjes. Er is altijd een uitweg om er bovenop te komen.
- Durf mensen te vertrouwen en vraag om hulp. Samen sta je sterker. Hulp wordt te weinig gevraagd maar is waardevol. Je wordt samen beter.
Ondernemen is topsport. Er wordt veel te weinig hulp gevraagd. We zitten allemaal op dat eilandje en denken dat we het wel weten. Maar je kunt niet alles.
In de huidige maatschappij zitten we in hokjes terwijl je samen een stuk verder komt. Dat merk ik ook in de sport. Door met iemand uit een hele andere sport ergens over te praten word ik alleen maar beter. Voor iedereen is dit belangrijk, het maakt niet uit in welk vakgebied je werkzaam bent. Soms kun je met deze hulp weer een extra stap kunt zetten voor de toekomst.
Wat voor team heb jij, naast je maatje op de fiets, om je heen?
Een verzorger. Bij grote toernooien is er een mechanieker. De trainer en bondscoach. Mijn ouders en sponsoren. Kortom. veel mensen hebben een aandeel in mijn prestaties. die me helpen om te presteren op een groot toernooi.
Ben je ook veel bezig met voeding en mindset?
Ik heb een voedingsdeskundige waar ik iets minder gebruik van heb gemaakt de laatste tijd. Ik doe steeds meer op gevoel. Het is ontzettend belangrijk dat trainen en voeding goed in balans is.
Hier hebt ik in het verleden mee geworsteld. Ik dacht dat afvallen bij topsport hoorde dus deed ik dat. Hierdoor ontstond anorexia. Met behulp van een voedingsdeskundige ben ik er weer bovenop gekomen.
Nu weet ik wat er nodig is om in balans te zijn.
Maandelijks heb ik een gesprek met de sportpsycholoog. Soms denk ik dat er niets aan de hand is maar speelt er onbewust toch iets. Ik laat daar mijn negatieve energie achter.
Wat doe je om de sport in balans te hebben om zo fit mogelijk te zijn?
Ik train hard. Ik had altijd heel veel moeite met het hebben van rust.
Gaandeweg de jaren ben ik er achter gekomen dat rust het sleutelwoord naar succes is.
Ik wilde op een rustdag ook altijd even een uurtje fietsen. Dan brak me op. Ik neem meer rust en ben weer een studie begonnen om aan iets heel anders te denken en niet alleen in de fietstunnel te zitten. Daardoor ben ik harder gaan fietsen.
Rust is dus heel belangrijk als topsporter?
Absoluut. Daar heb ik heel erg in vergist. Ik dacht altijd van hoe meer ik train, hoe harder ik ga fietsen. Een foute gedachte. Soms is het juist goed om bij vermoeidheid eens twee dagen niets te doen. Dan ben je er daarna weer.
Het is ontzettend belangrijk om de juiste balans te vinden in trainingsarbeid, voeding maar ook metaal.
Wordt rusten onderschat door ondernemers?
Ja, ik denk het wel. Ik dacht ook altijd hoe harder ik trainde, hoe meer ik ging presteren. Dat zullen ondernemers ook hebben. Hoe harder er gewerkt wordt, hoe beter de prestaties worden. Het tegendeel is waar. Soms is het juist goed om gas terug te nemen om weer met frisse moed verder te gaan. In minder uren wordt meer bereikt.
Eerder gaf je aan dat de reis naar de gouden medaille in Tokio het mooiste was. Kun je ons daarin meenemen? Alle ondernemers hebben een doel, maar de reis er naartoe is het belangrijkste.
De medaille is een stukje metaal. Een object. Als ik aan Tokio terugkijk denk ik vooral aan alles wat we vooraf hebben meegemaakt.
Tokio was al jaren de stip aan de horizon. Bij tegenslagen dachten we altijd aan deze stip. Als we een pijntje hadden, ziek waren of i.v.m. een verkoudheidje niet naar een training mochten zochten we in oplossingen om de stip aan de horizon wel te blijven bereiken. Het was een mooie reis die we samen hebben beleefd.
De spelen werden een jaar uitgesteld. Mentaal was dat even schakelen. Ik had al plannen gemaakt voor na de spelen. Ik wilde tijd voor andere dingen. Dat veranderde maar achteraf gezien heeft dat jaar ons veel opgeleverd. Alle puzzelstukjes vielen samen in Tokio. We hebben een magische grens doorbroken, dat is het ultieme als topsporter.
Wil je elke dag grenzen verleggen?
Ja, elke dag willen we beter worden. Dagelijks komt er een stapje bij. Elke dag hebben we het doel voor ogen. Door dit belangrijk te houden weet je waarvoor er getraind wordt. Ook bij bijvoorbeeld vermoeidheid of wanneer het een keer regent en we buiten gaan fietsen.
Doe je ook aan visualiseren?
Zeker. Dat begin ik twee dagen voor de wedstrijd al mee. Ik ga op zoek naar het gevoel wat bij de verschillende onderdelen hoort. Doordat ik het filmpje al meerdere keren heb afgedraaid in mijn hoofd kan ik het beter uitvoeren op dat ene moment. Ik ben me er bewust van hoe belangrijk dit is.
Wat is voor jou de sleutel voor succes?
Doorzettingsvermogen en wilskracht. Ook op mindere momenten de stip aan de horizon voor je houden. Je wilt op de belangrijkste momenten de beste versie van jezelf zijn. Ga altijd door en ga er vol voor om je doel te bereiken. Wij fietsen met zijn tweeën en stimuleren elkaar constant naar een hoger niveau.
Verleg je sneller grenzen door samen te zijn?
Ja, je hebt iets aan elkaar. We winnen samen omdat we samen op één fiets zitten. Het gevoel van flow op een tandem en synergie maakt de sport ontzettend mooi
Wat is flow voor jou?
Zo’n heerlijk gevoel dat alles klopt. In Tokio ervaarden we flow. Normaal doet de achtervolging veel pijn, dat hoort bij het wielrennen. Nu viel alles op zijn plek. Het is zo’n heerlijk gevoel dat alles klopt.
Staat plezier ook hoog in het vaandel?
Zeker, als ik geen plezier heb stop ik gelijk. Ik doe het omdat het mijn allergrootste passie is. Ik zie veel van de wereld en doe dagelijks het allermooiste wat er is
Rust, plezier, doorzettingsvermogen, innerlijke kracht en om hulp vragen hebben jou naar goud geholpen?
Hulp vragen is ontzettend belangrijk om het jezelf iets makkelijker te maken. Iedereen heeft zijn sterke en zwakke punten. Iedereen heeft een beperking. Ik zie dan toevallig slecht en heb daar een label voor gekregen. Wanneer heb je een handicap en wanneer ben je gehandicapt. Doordat mijn zicht minder is maak ik weer meer gebruik van mijn andere zintuigen. Iedereen heeft iets waar hij of zij minder in is. Door daar hulp voor te vragen kom je samen een heel eind verder.
Voor alles is een weg te vinden om het toch te bereiken. Mijn droom om topsporter te worden is uitgekomen. Dan wel niet op een gewone racefiets maar op een tandem. Zoek altijd naar mogelijkheden, dat is het belangrijkste.
Waar een wil is is een weg en als het niet linksom lukt lukt het wel rechtsom.
Wil jij nog iets meegeven?
Wees bewust dat je zoveel meer kunt dan je zelf denkt. Ik ben er achter gekomen in mijn leven. Door hier bewust van te zijn kunnen er mooie dingen worden bereikt.
Mijn nieuwe stip aan de horizon staat gepland over drie jaar in Parijs. Omdat ik deze stip heb gezet ga ik er voor. Ook met tegenslag laat ik me niet beïnvloeden en van de wijs brengen. Door er vol voor te gaan is er altijd een weg te vinden om deze stip te bereiken.
Parijs is mijn hoofddoel maar elk jaar zijn er tussendoelen om te willen pieken en in topvorm te zijn.
Bedankt Tristan voor je bijdrage!
Een mooi nieuw doel waar Tristan en zijn team naar toe gaan werken. Ik ben benieuwd naar je inzichten en wat je het meest interessant vond? Laat je het weten door een reactie achter te laten?